Projecten

Warm Hart organiseert reeds verschillende jaren huiswerkbegeleiding voor lagereschoolkinderen en een oudergroep. Ze bereiken hierbij hoofdzakelijk kinderen en ouders met een andere thuistaal en laag opgeleide ouders. De digitale kloof werd tijdens de lockdown zeer duidelijk. Een laptop binnen brengen in een gezin en zorgen voor een internetaansluiting is niet voldoende. Het ontbrak in veel gezinnen aan de basiskennis rond werken met een pc waardoor de kinderen er niet in slaagden om aan de slag te gaan met de online taken. Bij ouders die de Nederlandse taal niet goed beheersen was het extra moeilijk om op afstand pc-ondersteuning te geven. Een aantal ouders signaleerden ook problemen rond het structureren van het thuisonderwijs.  

In Genk is er al een enorme ongekwalificeerde uitstroom in het onderwijs. Daarom zet VZW PAS al sinds jaar en dag in op het versterken van de onderwijskansen van kinderen en jongeren in kwetsbare gezinnen. Tijdens de coronacrisis merkten ze dat er heel wat van deze kinderen/jongeren geen laptop of tablet hadden; als er wel een was die vaak moesten delen met andere gezinsleden; dat hun ouders vaak niet vertrouwd waren met de werking van Smartschool/Bingel en hun kinderen dus niet adequaat konden opvolgen.  

KOBel Spectrumcollege heeft een grote groep kwetsbare leerlingen. Dit is eens te meer gebleken tijdens COVID, de digitale kloof werd heel duidelijk. Niet alleen ontbreekt het materiaal bij veel van deze gezinnen (of is het ontoereikend). Ook zijn veel ouders niet in staat om de leerlingen op te volgen. De coronacrisis heeft op vlak van ICT en online participatie heel wat knelpunten en uitdagingen blootgelegd bij communicatie met laaggeschoolde ouders. De kwetsbaarheid van ouders in het ontbreken van de nodige ICT vaardigheden voor nieuwe vormen van afstandsleren leidde tot grote obstakels zowel in hun rol van ondersteunende ouder bij het afstandsleren van hun kinderen als in het opvolgen/begrijpen van de online communicatie van de school.  

Leerlingen uit kwetsbare gezinnen hebben vaak moeilijkheden met het verwerken van de digitale leerstof binnen het afstandsonderwijs door een gebrekkige infrastructuur (trage of geen PC, slechte WIFI-verbinding, geen gunstig leerklimaat,…). Voor de anderstalige leerlingen is de taalachterstand nog een bijkomend probleem. Daarnaast is het uitblijven van sociale contacten tussen leerlingen en leerkrachten enorm onderschat. Naast het verwerken van de digitale leerstof is het absoluut noodzakelijk continu het welzijn van de leerlingen te bewaken.  

De digitale mogelijkheden die noodzakelijk zijn voor afstandsonderwijs vormen voor vele gezinnen een drempel. Dit geldt zowel voor de materiële aspecten (aankoop van een laptop of tablet, kosten van internet en software) als voor de vaardigheden (met de laptop kunnen werken, e-mail gebruiken, programma's gebruiken). De opstart van het afstandsonderwijs werd daarom heel voorzichtig gemaakt en op voorwaarde dat alle gezinnen die er nood aan hadden, konden voorzien van een laptop. Ouders en kinderen werden bijgestaan bij het gebruiken van de laptop, het inloggen, het vinden van de schoolwebsite, het gebruiken van de leermaterialen die online werden geplaatst, ... Ze stelden vast dat ze na een aantal weken van afstandsonderwijs de digitale verbinding die gelegd werd tussen de gezinnen en de leerkrachten een grote meerwaarde is.  

Als gevolg van de Corona Crisis, werden de meest kwetsbare jongeren opnieuw het hardst getroffen. Veel kwetsbare jongeren zijn op een kleine oppervlakte opgesloten geweest, amper konden ze genieten van de buitenlucht, waren ze niet goed geïnformeerd over het virus en zijn gevolgen, waren slachtoffer van huiselijk of seksueel geweld, en dienden in moeilijke omstandigheden te overleven. Gelatenheid bij deze jongeren was vaak het gevolg, de weerbaarheid is op en de veerkracht weg. Nog steeds zijn er jongeren van de radar verdwenen. Daarnaast hebben veel van deze jongeren een leerachterstand opgelopen, omdat ze verstoken bleven van afstandsonderwijs en online lessen, of niet om hulp en raad konden vragen bij ouders, leerkrachten of vrienden.

Het is belangrijk dat elk kind de klassikale instructie van de leerkracht waar dan ook kan volgen via live stream. Het is namelijk zo dat via Interactie en verbondenheid met de klas het welbevinden van de kwetsbare groep verhoogt, de motivatie stijgt en de schoolse resultaten verbeteren. Helaas is dit voor kinderen uitkwetsbare gezinnen niet altijd even eenvoudig. Uit de crisis leerden we namelijk dat er verschillende oorzaken zijn voor het al dan niet aanwezig zijn van kinderen op school. (angst, beschermende ouders, risicogroep, ziekte van familielid,...) en dat ouders ook niet steeds meekunnen door digitale ongeletterdheid. 

Buitenspel is voor kinderen uit kwetsbare gezinnen niet altijd zo vanzelfsprekend. In deze coronatijd is hun isolement vaak nog groter: ze hebben vb geen tuin of balkon. Bovendien hebben kwetsbare gezinnen vaak geen marge om extra kosten op te vangen omwille van ziekte of tijdelijke werkloosheid. Deze kinderen zijn meestal aangewezen op een zeer beperkte kring mensen rondom hen. Als school wil ’t Mollenholleke zich daarom inzetten in  verruimen van het vrijetijdsaanbod op de speelplaats. Het buitenspel op school neemt een steeds belangrijkere plaats in, vaak is het de enige mogelijkheid om ervaringen van het buitenspel op te doen. Uit de afgelopen lockdown is gebleken dat kansarme ouders nog meer in hun schulp trekken en elke vorm van communicatie omzeilen. Net nu is de samenwerking ouder-kindleerkracht van cruciaal belang tijdens het afstandsonderwijs. In deze bijzondere periode worden de meest kwestbare gezinnen extra geraakt in alle facetten betreffende onderwijs.  

Thebe merkt op dat veel kinderen en jongeren in de wijken waar ze actief zijn problemen ondervinden met onderwijs. Kinderen en jongeren uit kwetsbare gezinnen willen of kunnen hun huiswerk niet maken en ze krijgen weinig ondersteuning thuis. Gedurende de coronacrisis hebben ze met verschillende kinderen en jongeren getest in een 1 op 1 huiswerkbegeleiding. Daarnaast zitten kinderen en jongeren mede door het sluiten van de scholen in een sociaal isolement.  

De ouderraad van de centrumschool Mater Dei Genk merkt recent dat de ouderpopulatie in het kleuteronderwijs zeer snel sterk wijzigde. Tijdens de COVID periode was de instap in het kleuteronderwijs en het stimuleren van deze veelal anderstalige kleuters zeer problematisch. Het bereiken, de communicatie met, het informeren en ondersteunen van ouders was zeer moeilijk. De leidsters hadden weinig aanknopingspunten hoe ze te bereiken. De vaststellingen ivm taalvaardigheid en welbevinden bij kleuters zijn zorgwekkend; vele ouders delen die bezorgdheid. Ook in de eerste graad is, ondanks de inspanningen inzake afstandsonderwijs en pre-teaching, het aanvankelijk lees-en taalonderwijs niet optimaal en zijn er duidelijke onderwijsachterstanden opgelopen. Echter, de ervaring van de afgelopen maanden levert een kader en een aantal hefbomen om als oudercomité samen met de school, die een duidelijk engagement neemt, en externe partners te werken.  

Kansarme en kwetsbare leerlingen uit het kleuter, lager en secundair onderwijs met specifieke onderwijsbehoeften hebben tijdens een periode van opschorting van de lessen extra nood aan motivering. De invulling van de ondersteuning en de onderwijsbehoeften van deze leerlingen kreeg andere accenten, het thuisonderwijs niet zo'n evidentie. Zelfstandig werken is bij deze doelgroep-leerlingen een stuk moeilijker. Ook ouders hebben in deze periode nood aan goede  communicatie. Gericht communiceren met de ouders blijkt van essentieel belang om het thuisonderwijs in goede banen te leiden, de motivatie van de leerlingen te bevorderen/behouden en de betrokkenheid van de ouders te vergroten. Leerlingen met een grotere nood aan ondersteuning kunnen zich beter ontwikkelen dankzij meer intensieve opvolging en sturing van de ondersteuner.  

Meerdere kinderen bij MPI De Dageraad met een type 9-attest zijn samen met hun ouders vragende partij voor het behalen van een getuigschrift. Hiervoor dienen ze de de ET (= leerstof niveau 6e leerjaar) te behalen. Tijdens de lockdown werd opgemerkt dat  o.a. ICT een effectief middel is in het opdoen van kennis en vaardigheden bij deze doelgroep. Het heeft een positief effect op het leervermogen van hun normaal begaafde kinderen alsook de kinderen met ASS. Binnen een digitale leeromgeving wil MPI De Dageraad hun leerlingen meer structureel tegemoet komen aan wat de kinderen nodig hebben: digitaal lesmateriaal, online instructiefilmpjes, oefenmateriaal etc.  

Sinds twee jaar heeft vzw L.A.C.H. ism Stebo de werkgroep 'samenscholen' opgericht waaraan een twintigtal wijkpartners, (medische) eerstelijnswerkers en welzijnswerkers deelnemen. Dit met als oogpunt de wisselwerking tussen de wijkschool Sprankel en de wijk Meulenberg te versterken. Ze beogen allereerst een educatief vormend doel voor deze kids, de ouders en de wijkbegeleiders. Vervolgens willen ze de maatschappelijk betrokkenheid van deze gezinnen versterken. Er werd n.a.v. de Corona crisis een triageteam opgericht, als voorpost van de crisiscel. De samenwerking tussen zorgverstrekkers, gezondheidswerkers en sociaal educatief werk kan nog verbeteren. Hierbij zien ze een uitdaging om een preventief gecoördineerd werkmodel te activeren in samenwerking met het platform armoedebestrijding adviserend zal meewerken.  

Uit de evaluatie eind schooljaar kwam als grote pijnpunt het tekort aan digitale vaardigheden naar voren. Voor het afstandsleren kregen de leerlingen van Klimopschool Tongeren een laptop met gratis internet, maar dit bleek niet voldoende. Ouders kregen het internet niet geïnstalleerd, geraakten niet op Bingel, konden mails met nieuwe afspraken niet openen,... De leerkrachten waren echter gemotiveerd, en hebben zeer grote inspanningen geleverd (meermaals per week contact met kinderen, verschillende kanalen gebruikt om contacten te leggen -> messenger, WhatsApp, google meet, zoom,...). Daarnaast zag men bij het nakijken van de laptops dat er heel wat wachtwoorden van ouders in het geheugen van de laptop te staan. M.a.w., ze konden aan zeer gevoelige informatie bekijken zoals loonfiches, ...  

KIDS heeft n.a.v. de corona-crisis vele kwetsbare gezinssituaties gezien waar de voorbije maanden pijnlijk duidelijk werd dat ze niet gereed waren om via afstandsonderwijs hun kinderen te behoeden voor leerachterstand of andere problemen zoals de toename van gedragsproblemen, sociale isolatie, financiële onzekerheden. Naast de kwetsbaarheid merkten ze ook dat families met een allochtone achtergrond niet altijd de communicatie begrepen en hierdoor nog meer aan hun lot leken te worden overgelaten. Een andere uitdaging betreffende  de dove en slechthorende kinderen waar de communicatie sowieso al bemoeilijkt wordt doch die nu louter via video-calling de lessen dienden te volgen of opdrachten te krijgen. Naast de voorgaande knelpunten bleek het niet mogelijk om iedereen voldoende bij te staan met ondersteuning via de Vlaamse Gebarentaal. Diverse problemen bleken bij deze doelgroepen merkbaar: geen financiële middelen om ICTmaterialen aan te kopen, beperkte ICT-ervaringen en -competenties, huiswerkopdrachten werden niet begrepen etc.